
کاتێک بهار دەهات یان پایز دەبێت، گۆڕانی دووری زۆر دەبێت لە گەرمی هەوادا و ئەمەش زۆر سخت دەکات بۆ دۆزینەوەی ئەوەی کە چی دەستوورێت لە خەوێکەوە بەرگ بگریت. شەوەکان زۆر سارد دەبنەوە و رۆژەکان هەر لەم هەوای گەرمەدا دەمێنێنەوە. چی باشترین چارەسەرە؟ مووزەیەک کە تۆ لە گەرمی هەوادا دا بپارێزێت بەڵام ناگەیەنێتە دۆڕانی زۆر. ئەمەش ئەوەیە کە پارچەکانی سروشتی باشترین چارەسەر دەکەن. پارچەی پنبە و لینن هەوای بەرامبەر کردن دەخەنەوە، بۆیە ئەوان گونجاوی هەوای هەر بەشێکن کە دەبێت. کەسانی کە بەم جۆرە پارچانە دەگۆڕن زۆر بەدیاری لە کەمترین کۆلێنەوەی خەو دەبینن کاتێک گەرمی هەوا بەتاڵ دەگۆڕێت.
جیلای ناوەندی سووت بەکار دێن لە وەک لاشەی زیاتر لە نێوان جیلای زستان و ورەی نازانهكانی تابستان. زۆر نازان نین بهڵام هێشتا پهتهوی دهكهن له كاتی پێویستیدا. شێوازى باشه بۆ ئهو كاتهيان كه ههوهكان له گهرم به سارد دهگۆڕێت و بالعكس. بهكارهاتنهكانی بهردهوام له وهرزی بههار زۆر بێزار كهنه، و پایزیش خۆی دهبێتە ههلداری گۆڕانی پلەی گەرما. جۆری پشتوو دەستوری دەدات بۆ چوونە ناو و دەربوونە دەرەوەی هەوا، کە یارمەتی دەدات بە لاشەماندا لە هەورە سووکدا پلەی گەرمای خۆی بڕێژە بکات. زۆربەی کەسەکان یانە دەوێنەوە چونکە جیلاکانیان ناتوانن بە باشی ڕەفتاری خۆیان لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرما بگۆڕن. بۆیە زۆربەی کەسەکان دەیانەوێت جیلای سووتتر بەکاربهێنن لەو کاتانەدا کە یەک وەرز دەگۆڕێتەوە بۆ ئەوەی تر.
لەگەڵ تازەترین تحقیقاتی بازاڕ، دوو سێیەکی خانەداران ئەمڕۆ بەرەو بەرهەمە خفیفەکانی وەشێن وەکوو کڤەرەکانی پۆشینەی قۆندهرگە دەچن کاتێک هەوای گەرم دەبێت لە بهار و سەرما دەبێت لە پاییز. بە نظر دێت خەڵک ئەمڕۆ بەرەو ئەو چیایە دەچن کە لە ناوچەی موادیاندا ڕاستەقینە دەبێت. قوزەڵەکانی خفیف و سبەخۆر هیچ گەرمییەکی لەناویاندا ناگرێت وەکوو قوزەڵە سنگینەکان، بەڵام هەرگیشە دیسان گەرمیمان دەگرێت. هەروەها لەمەشدا ڕێکخراوی زیستناوەندیش هەیە. کاتێک خەڵک دەتوانن بە ئاسانی لایەکانیان بگۆڕن بەجێگەرایی بەکارهێنانی زۆر لە گەرمکەرە مرکزییەکان یان یەکە چاودێری هەوا کاتێک هەوای نێوان دوو فصلەکە هەیە، ئەمەش یارمەتی دەدات بەهایەکانی ئەنرژی کەم بکەن. ڕاستەقینە دەبێت، بەتایبەت لە کاتێکدا هەموو شتێک گرانتر دەبێت.
پوشهكانی تورهی طبیعی كارهێنرهێكان دهكهن لەو فصلانهی ناوخوا كه ئێمه ههوڵدێت چیترێكیان له نێوان ئاوازی ھاوین و گهرمی زستان بكهین. نهخشهی پشیل بگرن بۆ نموونه كه توانای شیكاركردنی گهرمی و بهكاربهێنانی رهگهز له ڕووی موادی سینتهتیك دهكات بهپێی مامهڵهی له بهشهی زانستی تهنێ كه له ٢٠٢٣ دهكهوێت. ئهمه كهس ناگهمەنێت له بهردهوامی رهگهز و نهخۆشی له شهوی بهردهوامی بههار. ئهوهیش لینهن كه له ڕووی گیاهی لاین دهكات كه له راستیدا له كۆمهڵێك كۆڵانی ههوا دا دهكات كه ههوا بۆی دهگهڕێت. ئهزموونهكان نیشان دهدات كه له ٣٥٪ بانگهوازتر له پشیلی ساده دهكات بهر له پێشانی چاو. و بهتایبهتیش بهمهنیش نهگۆڕێت! كۆڵانهكانی ناوخوا له نێوان تورهكانیش بهشێكی داخراو دهبن بۆ دهركردنی گهرمی زۆر بهڵام هێشتا كهلێكیان ههیه بۆ ئهو شهوانهی ساردی پاییز كه دهوامهكان دهڕۆن دوای خۆرگرتن.
ئەم ماتریالانە بە کمکردنەوەی کرداری مویینە و ئەندازەی تارەکان دەتوانن داڕێژی گەرمی بەرهەم بەرنامەیەکی خۆکار بەرەوپێش بکەن:
ئەم یەکگەری بیومیکانیکی داخستنی گەرمی پۆستەکەی 4.3°F کەمتر دەکاتەوە بەهەڵبژاردنی مانگی پۆلی ئێستەر (بنیادی سروشتی ساڵی 2022).
لە ساڵی 2023 دوای بەکارهێنانی 150 بەشداریکەن لە ناوچەکانی دەریای ناوینی دەرکەوت کە 82% لە خەوێکانیان کەمترین دەستپێکردنەوەیان هەبوو لە کاتی خەو دوای گۆڕینی بەرگەکانی تاری داهێنراو. ئەم ماتریالانە دەتوانن ڕێژەی گەرمی پۆستەکان (RH%35–55) بەردەوام بەرەوپێش بکەن هەرچەندە لە ڕۆژانەدا گەرمی 20°F دەگۆڕێت
لە کاتێکدا سەبارەت بە فصلە گواستنەوەکان، تەنەکانی سروشتی وەک پنبە، کتان و شۆی بەمبوو لە چەند مەتریکێکی سەرەکییەوە باشترین چۆنیەتی لە یاخود کۆمەڵە موادە جۆراوەکان دەبەزێنن. بۆ نموونە پنبە دەست بەکار دەکەین کە بەپێی سایەنسدایرەکت لە ساڵی ٢٠٢٠ ئەوا دەستکاری هەوا دەکات بە شەوکەی ٠٫٨ مەتری کۆب بە هەر کاتژمێرێک کە تەقەینە ٣ جار لە ئەوەی کە لە بەرهەمەکانی مایکرۆفایبەرەکان دەبینرێت کە تەنها دەتوانن بە شەوکەی ٠٫٣ م٣/هـ ڕاپرسین. کتانیش کارێکی باوەش دەکات، لە ڕێگەی ڕاکێشانی ڕووکی ٣٥% زیاتر لە ئەوەی کە لە پۆلی ئێستەرەکان دەبینرێت، شتێک کە خەڵک بەڕاستی ئەرزانی دەکەنەوە کاتێک هەوای بهار بەردەوام دەگۆڕێت رۆژانە. ئەوەش هەیە بەمبوو، کە خاڵێکی باشی دژە باکتەری هەیە کە لە تاقیگەکاندا دەستێک لە رۆڵگەلێنی باکتەریاکان دەکاتەوە بە شەوکەی ٧٠% لە ماوەی ٢٤ کاتژمێر. وە ناوشێویش بەیادبە لە بەرەوەی گەرمییشدا، لێدوانەکان دەڵێن موادە جۆراوەکان بەشێکی گەرمی بەشێکی ٢٫٥ جار لە هاوبەشەکانی سروشتی دەبەزن، بۆیە نایەنگون بۆ هەڵبژاردن لە کاتێکدا گەرمی دەستنیشان کراوەیەکی ناوەندی هەیە.
موویە سینتهتیکییەکان دەتوانن لە سەرەوە بە توندی بۆ دەرکەوێت، بەڵام لە بەردەوامییەکەی دەگەڕێتەوە، موویە سروشتییەکان ئەگەر بە دروستی پارێزگاری بکرێن زۆرتر لە هاوبەشەکان دەخایەنەوە. لە تاقیگەکانی سڕنجی موو دەریان کەوتۆت کە پنبەکە دەتوانێت ٤٠% چووکرێکی زۆرتر لە پۆلی ئێستەر بەردەوام بێت پێش ئەوەی دەست بە شکاندن بکات. کرۆیەکیش لە گەشتنیدا باشتر دەبێت، نرمتر دەبێت بەڵام شێوەکەی دەگرێتەوە تا ساڵانێکی تر لە کارهەڵگرتنی لە ساڵی یەک دەنگێش بەردەوام بێت. تەنها پارێزگاری بنچینەیی لێرەدا گرنگی زۆری هەیە. شۆرینی مووی پنبە لە گەرمی ئاوی ٤٠ پلەی سێلیزیۆس و لێوەی کرۆیە لە بەی دانیشتنهوەی ئاو بەردەوامییان زۆرتر لە سێ تا پێنج ساڵ دەخایەنەوە کە موویە سینتهتیکییەکانی تر دەخایەنەوە. کەسایەتییەکانی پیشەسازی ئاماژەیان دەکەنەوە بۆ شێوەداری موویە سروشتییەکان کە سادەیەکان ناکۆکنەوە یان شکاندن ناکەن وەک مووی مایکرۆفایبەرە هەڵەکان.
کاتێک لەسەر سەرسووڕهێنان دێت، گیاهە فیزیکییەکان پێشترییەکانی خۆیان هەیە لە ڕووی ڕەشەییەکانەوە. بەرەوەکە وەکو مێشک بگەڕێوە کە دەستنیشان دەکات لە جیاتی ڕووی پۆلی ئێستەری دا ٨٠% کەمتر ئاو دەوێت. ئەوەش دەستنیشان دەکات کە لە کشتوکاڵی پۆتاشیۆنی دا ڕاکێشانی کیمیاواڵەکان ٩٠% کەمتر دەبێت کە لە کشتوکاڵی پۆتاشیۆنی سادەیەکان دا دەبێت. بەڵام ئەوەیەکەی ڕاستەقینە ئەوەیە کە دەگەرێتەوە دوای ئەوەی ئێمە چۆن لەسەر ماشینی ڕۆکلێنەوە دەکەین. بەرگە ڕەشەییەکان هەر کاتێک ڕۆکلێ دەکرێنەوە هەزاران بەرگی ڕەشەیییان دەری دەکەنەوە، بەڵام موادە فیزیکییەکان سادەیەکان لە نێوان یەکەوە تا پێنج ساڵان دا بە تەواوی دەکوژرێنەوە بەپێی گۆڕانکارییەکان. هەندێک لە مامۆستاڵە نوێیەکان لە ساڵی ڕابردوو دەریان خستووە کە خەڵکی کە بەرگەکانی بەرگی لینن دەگۆڕنەوە و لە کۆتاییەکانی هەشت ساڵی دا دەماوێت دەتوانن لە دوو سەرەوەی سەدی کاربۆنیان کەم بکەنەوە کە لە ڕووی ڕەشەییەکانەوە دەبێت. لەبەر ئەوەی کە بەترە بۆ هەردووکیش، ئەم موادە فیزیکییانەش ڕێکخراوییەکانیش دەبێت لە ڕووی ڕێکخراوییەکانەوە لە کاتی داگیرکردنی هەواوە کاتێک گۆڕانکارییەکانی گەرمی لە رۆژانە دا دەبێت.
بەرچەستی سبەت یەکێکە لە باشترین لایەنە بنەڕەتییەکان بۆ چینکردنی تختە بەرهەمی کە دەتوانێت جۆرە جۆرە فصلەکان بە دەست بگرێت. ئەم بەرچەستانە زۆر سبەت نین بەڵام گەرمیانەکەیان کافیە، هەروەها دەرچوونی هەوایان خۆی دەگەڕێتەوە. کاتێک شەوێک گەرم دەبێت، تەنها دەریان لەسەر پۆشەکان دەکەوێت. بەڵام ئەگەر زستان دەهاتەوە، زیادکردنی بەرچەستێکی گوندتر لەژوورەوە دەتوانێت ڕاحتی بەرهەم بێت بەبێ ئەوەی پێویست بێت هەموو جۆرە بەرهەمەکان لەنوویەکەی بگۆڕدرێت. کەسانیکە لە ناوچەکانیکەدا کە گۆڕانکاری گەورەی هەوای هەیە، ئەم سیستەمە بەردەوام دەبێت بە بەهێز و بەبێ زۆر کارێکی زۆر. هەموو سیستەمەکە لەسەر ڕاحتی دەمێنێتەوە لەسەر جیاکاری کەم.
دەستمالەکانی ئەمڕۆ زۆرترین کار لە ئەوە دەکەن کە خۆش بینرێن، بەڵکو دەتوانن لە کۆنتڕۆڵکردنی گەرمیشان کۆمەڵێک یارمەتی بدەن. دیزاینەکان لە جۆرەکانی تر هەڵدەبژێرن کە بۆ هەر جۆرێکی مۆبایلێک گونجاوە، بەهەر چەندێک کەسێک وەسفێکی سادەی مۆدێرنی هەبێت یان شتێکی رەنگارەنگتر و تێکەڵتر دەوێت. ئەوەی دەستمالەکان بە باشی کاریان دەکات بەرەو پێکهاتوویانە. ماددەکانی وێشەی کراوە دەهۆنرێت کە دەوەستێت بەڵام هێشتا گەرمی تێدایە. لە بەرەو ماددەکان، پنبەیەکی سەرەکی دەرکەوتووە کە بۆ زۆرینەی خەڵک دەرەنگەیەکی باڵا دەدات. دەشێت هەوا بچێتە ناوەوە بەڵام گەرمی ناڕواتە دەرەوە، ئەمەش دەستمالەکان بە ئاسانی بەکارهێنەری و هەروەها خۆششیان دەکات لەسەر تختەکە.
لەگەڵ تازەترین تحقیقاتی بازاڕ، لە نێوان ساڵانی ٢٠٢٠ تا ٢٠٢٣ ژمارەی کورتینەکانی خانوو ٤٢% زیاتر بووە، چونکە خەڵک دەیانەوێت لە شۆفێژێکی خانوویی بەکاربێنن کە لە هەر هەنگاودا کارایی تێدایە. ئەوەش جوانە کە ئەمە چۆن دەگونجانێتەوە بەو کەسایەتییانەی کە لە بەرگی خانوو دەکەن. دەربارەی دوو سێیەم خانوویەکان ئەو بۆفێرە گەورانەی لیننیان لەبیرکردووە کە قەدیمە. لەجیاتی ئەوە، خانوویەکان دەیانەوێت لە وەسایتەکانی دووبارە بەکاربێنن بەجیاتی ئەوەی کۆمەڵەکانی جیاواز بۆ هەر فصلێک بەکاربێنن. کورتینە سبەرەکان بە ناچارییەکی زۆر لە ناو ئەم گۆڕانە دەکەون چونکە کاریگەرییان هەیە وەک پۆشەیەکی بەکارهێنبار کاتێک هەوای ساردە، بەڵام لە کاتی گەرمییەکانیش دەتوانرێت لەسەر دیوارەکان بەدەست بێت. ئەمە بەتایبەتی لەو شوێنانە دروست دەبێت کە بەهار و پایز لەوانە دەچووە وەک ئەوەی لە زۆربەی شوێنەکاندا ئەمڕۆ بەهار و پایز دەچووە.
پۆشینەیەکی سبەخۆر بۆ فصلە گواستنەوەییەکان باشە چونکە گەرمییەکەی بەدەست دەهێنێت بێ ئەوەی گەرمییەکە زۆر بێت، بە توندوتیژییەوە گۆڕانکارییە دەرەوەییەکان دەگونجێت و لە سیستەمی خوابەوە بەرگی چالاک دەبێت.
تەنەوەرە سروشتییەکان وەک پۆست و کتان دەرکردنی هەوا زیاد دەکەن، ڕێکخستنی شلەیی بهتر دەکەن و کۆنتڕۆڵکردنی گەرمی بەهۆی دەرکردنی هەوا زیاد دەکەن، بۆیە بۆ پاراستنی خۆچاو بۆ گۆڕانکارییە فصلییەکانی گەرمی باشترن.
پۆشینەکانی تەنەوەری سروشتی لە ڕووی دەرکردنی هەوا، دوورخستنی شلە، کۆنتڕۆڵکردنی گەرمی و بەردەوامی زۆرتر دەستنێن یەکتری تەنەوەری نووسراوەکان. هەروەها ئەکۆلۆژیی تریان هەیە، لە ڕووی زیستە/environmental impact/ کەمتر.
بەڵێ، کۆڤەرلەتی جۆری لیفی طبیعی دەتوانن دەرەوەی گەرمی بە شێوەیەکی باش کۆنتڕۆل بکەن، ئەمەش دەتوانێت بەکارهێنانی گەرمکەر یان دایمەوێتی هەوا کەم بکاتەوە لە کاتی گۆڕانی فصلەکاندا، کە دەتوانێت هەڵوێستی خەرجی ئەنەرژی کەم بکاتەوە.
Nûçeyên Girîng2025-09-04
2025-09-02
2025-09-01
2025-07-08
2025-06-10
2025-10-22